daan a bannawag ken dadduma pay a lagip

nasukainak dagitay lebbenko a daan a magmagasin kada pagiwarnak ken no ania la ditan a pappapel. nakitak daytoy kopia ti bannawag, pamaskua a bilang, disiembre 18, 1961 (hmm, manot' tawennan, 43nan?). aynaapo, pirsapirsayen, pirpipirpir piman ta tedtedda ti anay kada bao, sapay malagipko, nabasa daytoy idi ta nasaprian sa ti nagiananna a lakasa naminsan a nagbagyo. ken biktima ti kinaaliwegweg ken kinabangadko iti ubingak pay (idi ubingak a mga tallo agingga lima ti edadko, mahiligak nga agikur-i-kur-it ken agdrowingdrowing iti magmagasin ken diario, obrak idi a paspasurotan dagiti letra ken ladawan kadagiti bannawag nga urnong ni inangko; idi ammokon ti agbasa, awan la ket ukkuagek ken bukitkitek dagiti bannawag ken komkomiks a nakadulin a pakaung-ungtak ken pakabasbasnotak: isu a dagiti nabatbati itan ket kaaduanna pigispigis dagiti bambannawag ken komkomiks ken kaaduanna saan a kompleto ti panidda).

naisangsangayan a bilang ti bannawag daytoy 12/18/61. kas nakaisigudan, no pamaskua a bilang, napuskol (aganay a 136 a panid daytoy 12/18/61) ta adu ti naimaldit a sarita ken salaysay. adu met ti anunsio, siempre, ngem saan a kas iti agdama a bannawag ti mangpappapuskol no kua ket dagitay met nakaad-adu nga anunsio ken kablaaw dagiti taga-hawaii ken taga-abroad ken politikos. naisangsangayan, kunak man, ta iti daytoy nga issue a naipablaak dagiti umuna a tallo a nangabak iti umuna a salip iti sarita ti bannawag (1961): ti "ti narra, ti bagyo, ken ti sagut" ni a. sanchez encarnacion a kapintasan; ti "mago iti kasiitan" ni pelagio a. alcantara a napimpintas; ken ti "sabong" ni fredelito l. lazo a napintas. ammoyo no mano met ti premio a kuarta dagiti nangabak? 200 pisos ti umuna, 150 pisos ti maikadua, ken 100 pisos ti maikatlo! nagbassiten, kunayo ngata, ngem 1961 pay la idi, ni apo dadong macapagal (erpat ni ate glo) ti presidente, mikol sa pay la idi ti sangabote a sarsaparilia. no itattan, baka 20,000 pisosen dayta 200 pisos wenno ad-adu pay!

kangrunaanna, narugian itoy a bilang a naipablaak ti makuna-ti-hurado dagiti nagpili iti mangabak, da propesor santiago alcantara, apo angel c. anden, ken dr. marcelino a. foronda.

iti met manipud-iti-editor a pakauna ti editor ti bannawag, ni daydi apo constante c. casabar, impalgakna nga "aganay a 372 dagiti napasangpetmi a sarita, ngem 72 kadakuada ti naibelleng gapu ta sinalungasingda dagiti pagannurotan." innayonna a "manipud kadagiti 300 a natda, 35 ti sinagat ti BANNAWAG iti umuna a panagbasana. nagtaripnong manen ti kameng ti BANNAWAG idi set. 30 ket kadagiti 35, 20 ti pinilida nga inyawatda iti hunta (ti hurado). adu pay laeng ti nagsangpet iti maudi a lawas, ket kadagitoy, innem ti pinili ti BANNAWAG--iti kasta, 26 amin ti nayawat iti hunta."

makapakigtot man a maammuan ti kaadu ti nakisalip, nakisalsalip idi. agasem dayta 372 nga entry, sa adu pay ti napasangpetda ket amangan no immabot iti 400 pay, rabakem dayta! nagadu gayam a mannurat idi! ken naggaget ken nagreggetda man ta awan bubutnganda a makisalip! no idilig itan, nupay nakaad-adu ti maituytuyang a salip (adda payen iloko a palanca), dina mapataran dayta 300-400 a maawat nga entries. kaaduanna a no adda 15 wenno uray 10 a naawat nga entry, "adu daytan" kunadan. kimmirang man ti makisalsalip wenno maisalsalip itan. bimmassit kadi (ti bilang) wenno simmaduten a naminpinsan wenno kimmapuy pay ketdin dagiti mannurat nga ilokano? idi panawen ti graafil ken etti contests, medio adun sa pay laeng met ta umab-abot pay la iti 60 agingga 50 ti maaw-awat nga entries, itan bumassit a bumassiten. apay ngata? apay ngatan?

hmm, subliantay' daytoy daan a bannawag man...

itoy nga isyu, malaksid kadagiti tallo a winner a sarita, adda pay uppat nga espesial a sarita a naipablaak: ti "tallo a lallaki ken maysa a kari" ni juan s.p. hidalgo, jr.; ti "ballusong ken ballikid (da alocaoc ken calawacaw)" ni david d. campanano; ti "natividad" ni guillermo r. andaya, ti "dagiti kampana" ni f. sionil jose, ken ti "idi isangpet ni manong leon ti asawana" ni manuel e. arguilla. isu a pito amin ti sarita itoy nga isyu. uppat met ti maiserserye a nobela: "jim" ni robert louis stevenson (patarus), "bessang" ni consorcio borje, "gameng ni korikura" ni nemesio e. caravana, ken "dagudog" ni eliseo quirino.

diyo ngata ipagpagarup a nagsursurat met iti bannawag ni apo sionil jose a national artist itan, ania? impablaak pay ti bannawag ti nobelana a "dagiti mangliliput" a no diak agerrado ket isu daytay "the pretenders" a maysa a mangbukel iti lima-a-nobela a rosales saga. diak la ammo no nagsurat iti iloko ni apo jose (amangan no patarus dagiti obrana a naipablaak iti bannawag).

(kitaen ti dakdakkel nga imahen ditoy ken ditoy)

patarus ni apo casabar ti "idi isangpet ni manong leon ti asawana" ti klasika a sarita iti ingles a "how my brother leon brought home a wife" ni arguilla. klasika pay a sarita iti away, nangruna iti kailokoan daytoy. agingga ita ket adu pay laeng ti mabasbasak a sarita a maipadpadron wenno inspired daytoy a sarita ni arguilla, nangruna la unayen ti lirikal ken impresionistik a panangipintana kadagiti eksena iti bario, iti away, iti kailokoan, ken ni ilokana, kas koma iti "... nabanglo a kas iti agsapa no agsabsabong dagiti papaya... adda sangkaballing a kallid a nagparang iti apagapaman iti akinkanawan a pingpingna..." ngem awan pay laeng makaartap ken ni arguilla iti heniona iti realismo ken local color.

adda sumagmamano a puntos a kayatko nga iblag maipapan iti "idi isangpet ni manong leon ti asawana" ken dadduma pay a sarita ni arguilla (kas iti "midsummer," "heat," "ato," "caps and lowercase," "epilogue to a revolt," "rice," "morning in nagrebcan," "the socialists," "apes and man" ken adu pay) ngem itinto sabali a gundaway. ket no met kayatyo a basaen ti patarus iti iloko ni daydi apo casabar, gumatangkayo iti oktubre 2004 a bilang ti rimat magasin--saan la a ti sarita ti mabasayo, adda pay script ti screenplay ti ababa a pelikula nga inaramid ti maysa a nalaing a direktor, ni apo eduardo j. piano, a napauluan "ti banglo ni maria" a naadaptar iti sarita ni arguilla.